Wyszukaj
Zmień rozmiar czcionki
Wersje kontrastowe
Biogram
Reprezentowana dyscyplina naukowa: nauki o zdrowiu (100%).
1. Rozwój naukowy
2. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych
3. Promotorstwo w przewodach doktorskich
4. Pełnione funkcje
5. Najważniejsze dziedziny badawcze i osiągnięcia naukowe
6. Osiągnięcia dydaktyczne i inne
1. Rozwój naukowy
2. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych
3. Promotorstwo w przewodach doktorskich
Promotor w przewodach doktorskich w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika:
4. Pełnione funkcje
oraz
5. Najważniejsze dziedziny badawcze i osiągnięcia naukowe
Zainteresowania naukowe mieszczą się w obszarze logopedii, nauk o zdrowiu i pedagogiki specjalnej, w których łączona jest problematyka z tych zakresów.
Spośród wielu wątków naukowych w wymienionych zakresach (przedstawionych w około 100 publikacjach wydanych w kraju i zagranicą w postaci monografii, redakcji naukowej monografii wieloautorskich i czasopisma, rozdziałów w monografiach wieloautorskich, artykułów w czasopismach oraz prac projektowych) najważniejsze z nich dotyczą:
Psychospołeczne następstwa zaburzonej zdolności komunikacyjnej
Początki zainteresowań naukowych psychospołecznymi następstwami zaburzonej zdolności komunikacyjnej wiążą się z badaniami rozpoczętymi w 1996 roku wybranego aspektu jakości życia dzieci z zaburzeniami mowy – stosunków koleżeńskich i ich uwarunkowań. Obraz stosunków koleżeńskich dzieci z zaburzoną zdolnością komunikacyjną i ich wybranych determinantów, a także psychospołeczne następstwa zaburzeń mowy dla funkcjonowania uczniów oraz wynikające z badań zalecenia dla nauczycieli przedstawione zostały w kilkunastu publikacjach wydanych na przestrzeni lat 1993-2023, w tym także w postaci monografii autorskich (Stosunki koleżeńskie dzieci z zaburzeniami mowy i ich szkolne uwarunkowania, 2000; Dzieci z zaburzeniami mowy w szkole: aspekt wychowawczy, 2008; Uczniowie z zaburzeniami mowy wśród rówieśników, 2008; Zaburzenia mowy a stosunki koleżeńskie dzieci, 2008; Schoolchildren with speech-language-hearing disorders, 2009) i współautorskich (Research on stuttering in pre-school and school children, 2009) oraz redagowanych monografii wieloautorskich (Environmental difficulties in schoolchildren with speech disorders, 2008). Badania stosunków koleżeńskich powtórzone zostały w 2008 roku, przy czym grupę badawczą stanowiły wyłącznie dzieci jąkające się. Wyniki porównano z uzyskanymi dwanaście lat wcześniej, a wnioski opublikowano w kilku mniejszych pracach oraz autorskiej monografii (Psychological and social problems in children who stutter..., 2012). Celem monografii było ukazanie skomplikowanej psychospołecznej sytuacji dzieci jąkających się, która w codziennej praktyce jest często niezauważana przez logopedów skupiających się głównie na poprawie płynności mówienia oraz wskazanie roli logopedów w złożonym procesie terapeutycznym podejmowanym w celu eliminowania problemów nie tylko logopedycznych, ale także psychologicznych, społecznych i edukacyjnych, z jakimi borykają się dzieci jąkające się. Badania obejmujące wiele aspektów jakości życia osób z zaburzoną zdolnością komunikacyjną prowadzone są w odniesieniu do dzieci z zaburzeniami mowy oraz osób dorosłych. Prekursorskie badania nad subiektywnym poczuciem jakości życia dzieci z zaburzeniami mowy w wieku od 8 do 10 lat przeprowadzono trzykrotnie – w 2008, 2016, 2022 roku. Celem kolejnych badań była odpowiedź na pytanie czy zmianom w zakresie postrzegania osób z niepełnosprawnością i dostosowywania warunków społecznych do szczególnych potrzeb uczniów towarzyszą zmiany subiektywnego poczucia jakości życia dzieci z zaburzeniami mowy. Wyniki pierwszych badań przedstawione zostały w kilku publikacjach, w tym jednej monografii: Life quality in children with speech disorders, 2009, natomiast badaniom powtórnym poświęcona jest druga monografia – aktualnie w przygotowaniu (Profile jakości życia dzieci z zaburzoną zdolnością komunikacyjną). Badania nad jakością życia osób dorosłych prowadzone od 2010 roku skupione są wokół biografii sławnych osób jąkających się. W efekcie żmudnych studiów biograficznych – materiałów wyszukiwanych, gromadzonych i analizowanych przeze mnie osobiście dotyczące ponad trzystu sławnych postaci jąkających się w dzieciństwie lub życiu dorosłym powstaje – mająca walory terapeutyczne monografia ukazująca psychospołeczne problemy osób jąkających się, które pomimo jąkania odniosły w życiu sukces (Jąkanie w perspektywie biograficznej i inspiracjach – w przygotowaniu).
Optymalizacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego osób z zaburzoną zdolnością komunikacyjną
Kolejnym obszarem aktywności naukowej są działania związane z optymalizacją procesu diagnostyczno-terapeutycznego osób z zaburzoną zdolnością komunikacyjną. W wymienionych wcześniej (m.in. Dzieci z zaburzeniami mowy w szkole: Aspekt wychowawczy, 2008; Psychological and social problems in children who stutter. The role of speech therapists in integrative therapy, 2012) oraz mniejszych objętościowo tekstach (zamieszczonych w wykazie publikacji) znajdują się opracowane przez autorkę modele: przeznaczone dla nauczycieli chcących włączyć się w proces terapii logopedycznej dzieci z zaburzeniami mowy oraz kompleksowej terapii tych dzieci, ze wskazaniem roli rodziców, nauczycieli, logopedów i innych specjalistów. Istotnym novum znajdującym się w tych opracowaniach jest ukazanie terapii jako procesu integralnego, który obejmuje działania kompleksowo i wychodzi poza standardową pracę logopedy ograniczonego gabinetem logopedycznym. W innych monografiach autorskich (Oblicza wad wymowy, 2001; Reranie: profilaktyka, diagnoza, korekcja, 2001; Samogłoski: profilaktyka, diagnoza, korekcja nieprawidłowej artykulacji, 2000; Wspomaganie rozwoju mowy dziecka, 2002) i wieloautorskich (Special educational needs in the perspective of speech therapy: selected issues, 2014; Methods of diagnosis and speech therapy in logopaedics: selected issues, Part 1..., 2010; Methods of diagnosis and speech therapy in logopaedics: selected issues, Part 2..., 2010; Case Study in Speech-Language Pathology, 2009; Terapia pedagogiczna, T. I, Wybrane zagadnienia, 2004; Terapia pedagogiczna, T. II, Zagadnienia praktyczne i propozycje zajęć, 2004; Dzieci z trudnościami edukacyjnymi, 2002) przedstawiony jest proces diagnostyczno-terapeutyczny zaburzonej artykulacji, poszczególnych rodzajów dyslalii oraz specyficznych trudności w uczeniu się. Monografie te cieszą się popularnością, o czym świadczą wznowienia kilku z nich.
Profilaktyka logopedyczna
Optymalizacji procesu diagnostyczno-terapeutycznego oraz profilaktyce sprzyja osadzenie przedmiotu zainteresowań logopedii – zaburzonej zdolności komunikacyjnej – w paradygmacie holistyczno-socjoekologicznym. To nowe podejście do przedmiotu logopedii rozpatrywanego w kategorii zdrowia i niepełnosprawności ukazuje potrzebę wyjścia procedury logopedycznej poza biologiczne uwarunkowania zaburzenia i analizę problemu logopedycznego w powiązaniu z holistycznym podejściem do człowieka jako integralnej części ekosystemu. Przyjęcie założenia holistycznej, dynamicznej i interaktywnej relacji człowiek – środowisko zaprezentowane w kilku tekstach (Człowiek z zaburzoną zdolnością komunikacyjną..., cz. 1, 2016; Człowiek z zaburzoną zdolnością komunikacyjną..., cz. 2, 2016; Profilaktyka logopedyczna a logopedia naprawcza versus logopedia prewencyjna, 2017) oraz monografii wieloautorskiej (Edukacyjne oblicza komunikacji: dyskurs interdyscyplinarny, 2016) rozszerza logopedię jako naukę i profesję poza działania naprawcze (potrzebne, ale niewystarczające wobec gwałtownie rosnących statystyk zaburzonej zdolności komunikacyjnej ludzi w każdej fazie życia) i nadaje nowe znaczenie działaniom profilaktycznym. Publikacje, które ukazały się wcześniej, jak również te oparte na paradygmacie holistyczno-socjoekologicznym logopedii opublikowane w ostatnim czasie stanowią przyczynek do wyłaniania się nowej gałęzi logopedii, tj. logopedii profilaktycznej, jako samodzielnego działu tej nauki: Profilaktyka i terapia dysfunkcji oddechowych u dzieci, 2011; Profilaktyka logopedyczna – ustalenia terminologiczne i konceptualne, 2017; Profilaktyka logopedyczna – poziomy i strategie, 2017; Profilaktyka w literaturze polskiej na przełomie XX i XXI wieku, 2017; Model logopedické prevence, 2017; Ćwiczenia przygotowawczo-profilaktyczne..., 2014; Wykorzystanie ćwiczeń przygotowawczo-profilaktycznych..., 2014; Profilaktyka logopedyczna – wybrane zagadnienia, 2014; Wielowymiarowość przestrzeni profilaktyki logopedycznej, 2017; Profilaktyka w logopedii – wybrane zagadnienia, 2023.
Reasumując, do szczególnych osiągnięć naukowych w ramach analizowanych obszarów należą:
Wykaz wszystkich publikacji znajduje się w osobnej zakładce.
6. Osiągnięcia dydaktyczne i inne
Prowadzone zajęcia dydaktyczne
Collegium Medicum, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu, Instytut Nauk o Zdrowiu od 2018:
Wydział Pedagogiczny / Wydział Pedagogiki i Nauk Społecznych / Wydział Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu / Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii w latach 1989 – 2018:
Opieka naukowa
Na Wydziale Pedagogiki, Psychologii i Socjologii / Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu – do 2018 roku:
Na tym samym Wydziale z inicjatywy autorki oraz pod jej nadzorem merytorycznym i organizacyjnym na kierunku pedagogika studia I stopnia od roku ak. 2015/2016 powołana została specjalność logopedia i terapia pedagogiczna oraz logopedia i język migowy. Opieka nad specjalnością trwała do momentu przejścia na Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu.
Współpraca międzynarodowa i uruchomienie czasopisma
W ramach wymiany akademickiej:
W zakresie naukowym na Wydziale Pedagogiki, Psychologii i Socjologii do 2018 roku autorka zainicjowała i kontynuowała przez wiele lat współpracę z różnymi ośrodkami zagranicznymi i krajowymi, takimi jak: Katedra Logopedii Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie, Zakład Pedagogiki Specjalnej i Logopedii Uniwersytetu w Hradec Kralove, Wydział Pedagogiczny i Artystyczny Uniwersytetu Łotewskiego w Rydze, Zakład Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Palackiego w Olomuńcu. Współpraca z przedstawicielami wymienionych jednostek naukowych znalazła odzwierciedlenie w wielu publikacjach oraz organizacji konferencji naukowych. Na bazie wieloletnich doświadczeń oraz intensywnej współpracy z innymi ośrodkami 14 grudnia 2011 roku z inicjatywy autorki ukazał się pierwszy numer czasopisma Journal of Speech and Language Pathology. W składzie Rady Wydawniczej znaleźli się przedstawiciele europejskiej logopedii: Tatiana Akhutina (Rosja), Zsolt Cséfalvay (Słowacja), Rositsa Iossifova (Bułgaria), Péter Lajos (Eötvös Węgry), Viktor Lechta (Słowacja), Karel Neubauer (Czechy), Iwona Nowakowska-Kempna (Polska), Ewa M. Skorek (Polska) – redaktor naczelny, Zbigniew Tarkowski (Polska), Seyhun Topbas (Turcja), Sarmîte Tubele (Łotwa). Misją Journal of Speech and Language Pathology było publikowanie recenzowanych artykułów naukowych, które odnosiły się do szeroko rozumianej problematyki logopedycznej: profilaktyki zaburzeń mowy i języka oraz trudności w czytaniu i pisaniu; diagnozy i terapii tych zaburzeń; prezentacji metod i narzędzi badawczych; psychospołecznych następstw zaburzonej zdolności komunikacyjnej; organizacji opieki logopedycznej. Czasopismo Journal of Speech and Language Pathology ukazywało się w języku angielskim, dwa razy do roku, w wersji online. Uruchomienie czasopisma stanowiło naturalną kontynuację dotychczasowej współpracy między wymienianymi wcześniej ośrodkami. Przyczyniło się do intensywnej wymiany doświadczeń oraz trwałej integracji środowiska logopedycznego w Europie. W sumie ukazało się pięć numerów online.
Udział w konferencjach, organizacja konferencji
Wykaz wszystkich konferencji znajduje się w osobnej zakładce.
Za szczególne osiągnięcia należy uznać inictatywę zorganizowania dwóch cykli konferencyjnych.
Cykl konferencji naukowo-metodycznych pt. "Logopedia - konteksty biomedyczne", pod patronatem Wojewódzkiej Konsultantki w zakresie Neurologopedii - mgr Aldony Wijatkowskiej, rok ak. 2023/2024
Cykl konferencji międzynarodowych organizowanych w latach 2012-2018. W konferencjach wzięło udział wielu wybitnych gości – naukowych przedstawicieli logopedii i pedagogiki specjalnej z zagranicy (Łotwy, Czech, Słowacji) i Polski:
Organizacja działalności usługowej na uniwersytecie
Na Wydziale Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Zielonogórskiego z inicjatywy autorki powołane zostały:
Gabinet i Poradnia funkcjonowały do 2011 roku. Obie formy stanowiły ogniwo uzupełniające kształcenie studentów na podyplomowych studiach w zakresie logopedii i terapii pedagogicznej. Działania wspierające proces dydaktyczny sprowadzały się do potraktowania Gabinetu i Poradni jako miejsca praktyk dla studentów studiów podyplomowych w zakresie logopedii i terapii pedagogicznej. Oprócz funkcji dydaktycznej, Gabinet Terapii Dzieci z Trudnościami Edukacyjnymi oraz Poradnia Logopedyczna dla Studentów pełniły także funkcję naukową i usługową. Działalność usługowa Gabinetu i Poradni wiązała się z naukową – zajęcia z dziećmi, młodzieżą i studentami stanowiły inspirację do poszukiwań teoretycznych i empirycznych rozwiązań w zakresie stosowania różnych metod diagnozy i terapii osób z zaburzeniami komunikacji językowej oraz terapii dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Efekty tych inspiracji zawarte zostały w pracach, np. Dzieci z trudnościami edukacyjnymi…, 2002; Terapia pedagogiczna…, T. I i T. II, 2004; 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych…, 2005.
Recenzje wydawnicze
Recenzent wydawniczy publikacji:
Opracowanie programów kształcenia
Autorka programów kształcenia studiów uruchomionych na Uniwersytecie Zielonogórskim w zakresie:
oraz koordynator prac nad programem kształcenia i wnioskiem o powołanie:
Działalność popularno-naukowa i popularyzacja wiedzy
Oprócz monotematycznych prac o tematyce logopedycznej autorka opracowała także pomoce edukacyjne i słownik logopedyczny. Są to pomoce jej pomysłu lub zbiory wyselekcjonowane i wzbogacone autorskimi propozycjami: 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych, 2005; (Nie)trudne wierszyki: pomoc logopedyczna do utrwalania głoski r, 2002; Rysowane wierszyki, 2002; Dzieci z zaburzeniami mowy wśród rówieśników w klasie szkolnej, 2000; Ćwiczenia w wymowie samogłosek nosowych, 2000; Księga zagadek: 3880 zagadek dla młodszych i starszych dzieci, 1999; Z logopedią na ty: podręczny słownik logopedyczny, 2000.
Organizacja akcji społecznych:
Nagrody i medale
Aktywność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna została sześciokrotnie doceniona przez władze uczelni. Rektorzy WSP i UZ przynali nagrody w zakresie osiągnięć: (1) naukowych (2001 r. – nagroda indywidualna za osiągnięcia naukowe, 2009 r. – nagroda indywidualna II-go stopnia za osiągnięcia naukowe, 2014 r. nagroda indywidualna I-go stopnia za osiągnięcia naukowe), (2) dydaktycznych (2002 r. – nagroda indywidualna II-go stopnia za osiągnięcia dydaktyczne), (3) organizacyjnych (2016 r. – nagroda indywidualna za osiągnięcia organizacyjne, 2017 r. – nagroda indywidualna za osiągnięcia organizacyjne). W 2010 roku za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania decyzją Ministra Edukacji Narodowej przyznany został Medal Komisji Edukacji Narodowej.
