Co łączy Isaaca Newtona, Demostenesa, Eda Sheerana, Rowana Atkinsona i Winstona Churchilla? Jąkanie!!! Dyskutowano o tym podczas logopedycznego seminarium naukowego pt. "Jąkanie w perspektywie biograficznej", które odbyło się 21 października 2023 roku na Uniwersytecie Zielonogórskim!

II Seminarium naukowe z okazji Międzynarodowego Dnia Świadomości Jąkania (obchodzonego corocznie 22 października) pt. Jąkanie w perspektywie biograficznej

Jąkanie (ang. 'stuttering', 'stammering'; łac. 'balbutio') to wieloczynnikowy, dynamiczny i wariabilny syndrom zaburzonej zdolności komunikacyjnej przejawiający się kompleksowym zaburzeniem koordynacji organów partycypujących w mówieniu i zaburzających płynność tego procesu, a tym samym działający zakłócająco na zamierzenie komunikacyjne. Jąkanie najczęściej pojawia się między trzecim a szóstym rokiem życia dziecka lub nagle, np. na skutek jakiegoś urazu. Na całym świecie jąkanie rozwija się u ok. 4-5% dzieci. Mniej więcej cztery spośród pięciu osób, u których w dzieciństwie pojawiło się jąkanie pomyślnie pokona problem. Jąkanie jest najstarszym opisanym zaburzeniem mowy, jednym z lepiej opisanych pod względem symptomatyki, diagnozy i terapii oraz jednym z najbardziej skomplikowanych pod względem różnorodności objawów i jednym z najbardziej zagadkowych zaburzeń mowy pod względem etiologii. Najnowsze badania genetyczne i neuroobrazowanie mózgu pozwalają przypuszczać, że podstawą jąkania rozwojowego jest fizjologiczny deficyt połączeń w szlakach neuronowych, w obszarach programowania i percepcji mowy o prawdopodobnym genetycznym podłożu.

Z jąkaniem wiążą się negatywne doświadczenia, które mogą towarzyć człowiekowi przez całe życie, a których szczególne nasilenie przypada na dzieciństwo. Pracownicy Katedry Patologii i Rehabilitacji Mowy UZ biorą udział w badaniach dotyczących jąkania (Tarkowski Z., Skorek E.M., 2009; ) i subiektywnego poczucia jakości życia dzieci jąkających (Skorek E. M., 2009, 2012) oraz studiują biografie sławnych jąkających się ludzi (publikacja w przygotowaniu), których doświadczenia mogą być inspiracją i drogowskazem dla innych osób z tym zaburzeniem. Seminarium naukowe uświetniające obchody Międzynarodowego Dnia Świadomości Jąkania były okazją do zaprezentowania dotychczasowych wyników badań w wymienionych zakresach i jednocześnie do zwrócenia uwagi na problemy osób jąkających się. Najnowsze ustalenia badawcze dotyczące symptomów, diagnozy, terapii, etiologii jąkania, jak również doświadczeń dzieci i osób dorosłych jąkających się zaprezentowano licznie przybyłym Uczestnikom seminarium w perspektywie wybranych - z opracowanych w Katedrze ponad 300 biografii - takich postaci, jak: Mojżesz, Balbinus, Paweł Korbus, Colin Firth (jako król Jerzy VI), Isaac Newton, James Earl Jones, Demostenes, Bogdan Adamczyk, Elvis Presley, Joseph Biden, Charles van Riper, Emily Blunt, Ed Sheeran, Rowan Atkinson, Marilyn Monroe, Wendell Johnson, Erasmus i Karol Darwin, Adam Michnik, Michał Bąkiewicz, Łukasz Golec, Hugh Grant, Gary i Randy Bachman, Nicolae Ceauşescu, Marc Almond, John Gregory i Dominick oraz Stephen Dunne, Julia i Eric Roberts, Arystoteles, Robert Boyle, Ludwik XIII, św. Notker zw. Balbulus, Marc Anthony, Charles Lamb, Charles Kingsley, Winston Churchill, Ed Balls, Nicholas Brendon. Podczas seminarium zaproszeni Goście zaprezentowali także najnowsze wyniki badań dotyczące interpersonalnej empatii wobec osób z zaburzoną komunikacją oraz muzykoterapii jako metody wspierającej osoby jąkające się.
Międzynarodowy Dzień Świadomości Jąkania (International Stuttering Awareness Day, ISAD; dawniej Międzynarodowy/Światowy Dzień (Osób) Jąkających [się]) obchodzony jest corocznie 22 października. Ustanowiony został w lipcu 1998 roku z inicjatywy Międzynarodowego Stowarzyszenia Osób Jąkających się (International Stuttering Association, ISA) podczas V Światowego Kongresu Osób Jąkających się w Johannesburgu i ma na celu zwrócenie uwagi na skalę problemu jąkania. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w 2009 roku zatwierdzono symbol obchodów Międzynarodowego Dnia Świadomości Jąkania, którym jest turkusowozielona wstążka - symbol mający na celu podniesienie świadomości na temat jąkania i codziennych problemów osób, które jąkają się. Połączenie koloru niebieskiego kojarzonego ze spokojem oraz zielonego - z wolnością i sprawiedliwością odzwierciedla więź między pokojem oraz wyzwoleniem. Dla ludzi, którzy jąkają się symbolizuje wsparcie i wspólnotę z innymi ludźmi, którzy ich rozumieją i dzielą się swoimi doświadczeniami.

Fot. Uczestnicy logopedycznego seminarium naukowego "Jąkanie w perspektywie biograficznej", 21.10.2023 (zdjęcia organizatora)

Termin: sobota 21 X 2023, godz. 10.30-13.00. Miejsce: Uniwersytet Zielonogórski, kampus A, ul. prof. Z. Szafrana 4 (bud. A-29), aula 2.

Forma: Seminarium organizowano w formie bezpośredniej. Udział w seminarium był bezpłatny, zapisy przez formularz zgłoszeniowy. Zgłosiło się: 64 osoby. Uczestniczyło: 52 osoby (zielonogórscy logopedzi, pracownicy i studenci UZ). Wszystkim obecnym uczestnikom bezpośrednio po seminarium wydane zostały zaświadczenia potwierdzające udział.

Program:

• Rozwój interpersonalnej empatii wobec osób z zaburzoną komunikacją - dr Lech Sałaciński
• Wybrane aspekty jąkania w perspektywie biografii sławnych ludzi - dr hab. Ewa M. Skorek, prof. UZ
• Wspieranie osoby jąkającej się działaniami muzykoterapeutycznymi - dr hab. Lidia Kataryńczuk-Mania, prof. UZ
• Dyskusja, podsumowanie i zakończenie seminarium
  

Komitet naukowy: dr hab. Lidia Kataryńczuk-Mania, prof. UZ; dr hab. Ewa M. Skorek, prof. UZ (przewodnicząca); dr Katarzyna Kochan; dr Lech Sałaciński

Komitet organizacyjny: dr hab. Lidia Kataryńczuk-Mania, prof. UZ; dr hab. Ewa M. Skorek, prof. UZ; dr Katarzyna Kochan (przewodnicząca); dr Lech Sałaciński

Organizatorzy: Uniwersytet Zielonogórski, Collegium Medicum/Instytut Nauk o Zdrowiu - Katedra Patologii i Rehabilitacji Mowy; Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze; Stowarzyszenie Muzykoterapeutów Polskich